یکی از این ابزارهای مفید در تحلیل تکنیکال، اندیکاتور RSI یا "شاخص قدرت نسبی "(Relative Strength Index) است. این اندیکاتور به شما کمک می‌کند تا سرعت و تغییر حرکات قیمت را بسنجید و بر اساس آن، نقاط احتمالی برای ورود (خرید) یا خروج (فروش) از یک سهم را شناسایی کنید.

RSI چیست؟

RSI  یک نوسان‌ساز (Oscillator) است که روی نمودار قیمت، معمولاً در پایین آن، نمایش داده می‌شود. این اندیکاتور عددی بین 0 تا 100 را نشان می‌دهد. به زبان ساده، RSI به ما می‌گوید که در یک دوره زمانی مشخص (معمولاً 14 دوره، مثلاً 14 روز)، قدرت خریداران یا فروشندگان بیشتر بوده است.

سطوح مهم در RSI: اشباع خرید و اشباع فروش

دو سطح کلیدی در RSI وجود دارد که برای ما بسیار مهم هستند:
1- سطح 70 (اشباع خرید): وقتی خط RSI به بالای عدد 70 می‌رسد، نشان‌دهنده این است که قیمت سهم در دوره اخیر رشد زیادی داشته و احتمالاً فشار خرید بسیار بالا بوده است. این وضعیت می‌تواند احتمال یک اصلاح یا برگشت نزولی در آینده نزدیک را مطرح کند.
2- سطح 30 (اشباع فروش): وقتی خط RSI به زیر عدد 30 می‌رسد، نشان‌دهنده این است که قیمت سهم در دوره اخیر افت زیادی داشته و احتمالاً فشار فروش بسیار بالا بوده است. این وضعیت می‌تواند احتمال یک برگشت صعودی در آینده نزدیک را مطرح کند.

استفاده از RSI برای شناسایی نقاط ورود (خرید):

یکی از کاربردهای اصلی RSI برای مبتدیان، شناسایی نقاط احتمالی خرید است:
سیگنال خرید اصلی: رایج‌ترین سیگنال خرید با استفاده از RSI، زمانی اتفاق می‌افتد که RSI به زیر سطح 30 (منطقه اشباع فروش) رفته باشد و سپس دوباره از زیر سطح 30 به بالای 30 برمی‌گردد. این حرکت نشان می‌دهد که فشار فروش کم شده و احتمالاً خریداران در حال قوی‌تر شدن هستند. این نقطه می‌تواند یک نقطه ورود مناسب در نظر گرفته شود، به خصوص اگر با سایر نشانه‌ها در نمودار قیمت (مثل کندل‌های برگشتی) تأیید شود.
تذکر مهم: صرف رسیدن RSI به زیر 30 به تنهایی سیگنال خرید نیست! ممکن است سهم برای مدت طولانی در منطقه اشباع فروش باقی بماند و به افت خود ادامه دهد. بازگشت RSI به بالای 30 اهمیت دارد.
 

استفاده از RSI برای شناسایی نقاط خروج (فروش):

همانند نقاط ورود، می‌توانید از RSI برای شناسایی نقاط احتمالی خروج استفاده کنید:
سیگنال خروج اصلی: رایج‌ترین سیگنال خروج با استفاده از RSI، زمانی رخ می‌دهد که RSI به بالای سطح 70 (منطقه اشباع خرید) رفته باشد و سپس دوباره از بالای سطح 70 به زیر 70 برمی‌گردد. این حرکت نشان می‌دهد که فشار خرید کم شده و احتمالاً فروشندگان در حال قوی‌تر شدن هستند. این نقطه می‌تواند یک نقطه خروج مناسب برای سیو سود یا جلوگیری از ضرر بیشتر باشد.
تذکر مهم: مانند سیگنال خرید، صرف رسیدن RSI به بالای 70 به تنهایی سیگنال فروش نیست! ممکن است سهم برای مدتی در منطقه اشباع خرید باقی بماند و به رشد خود ادامه دهد. بازگشت RSI به زیر 70 اهمیت دارد.

نکات تکمیلی:

واگرایی (Divergence) : یک مفهوم کمی پیشرفته‌تر در RSI، واگرایی است. وقتی قیمت سهم سقف بالاتری می‌سازد اما RSI سقف پایین‌تری می‌سازد (واگرایی نزولی)، یا وقتی قیمت سهم کف پایین‌تری می‌سازد اما RSI کف بالاتری می‌سازد (واگرایی صعودی)، این می‌تواند یک هشدار قوی برای برگشت روند باشد. یادگیری واگرایی می‌تواند دقت سیگنال‌های شما را افزایش دهد.
ابزاری کمکی است: هرگز فقط به RSI اکتفا نکنید! همیشه آن را در کنار تحلیل نمودار قیمت، حمایت‌ها و مقاومت‌ها، خطوط روند و سایر ابزارهای تحلیلی استفاده کنید.
سیگنال‌های خطا: هیچ اندیکاتوری بی‌خطا نیست. RSI هم ممکن است سیگنال‌های اشتباهی تولید کند، به خصوص در بازارهای با روند قوی.
مدیریت ریسک: مهم‌تر از هر ابزاری، همیشه اصول مدیریت سرمایه و ریسک را رعایت کنید.
اندیکاتور RSI ابزاری ساده اما قدرتمند برای شناسایی مناطق احتمالی اشباع خرید و فروش در بازار بورس است. با تمرکز بر بازگشت RSI از زیر 30 به بالای 30 (سیگنال خرید) و از بالای 70 به زیر 70 (سیگنال فروش)، می‌توانید نقاط احتمالی ورود و خروج به معاملات را شناسایی کنید. به یاد داشته باشید که این فقط یک ابزار است و باید در کنار سایر تحلیل‌ها و با رعایت اصول مدیریت ریسک استفاده شود. با تمرین روی نمودارهای واقعی، به‌تدریج با نحوه عملکرد RSI در سهم‌های مختلف آشنا خواهید شد.