یکی از مفاهیمی که در سرمایهگذاری نقش مهمی دارد، همبستگی داراییها (Asset Correlation) است. در این مطلب به زبان ساده توضیح میدهیم که همبستگی داراییها چیست، چرا مهم است، و چگونه میتوان از آن برای کاهش ریسک استفاده کرد.
همبستگی داراییها یعنی چه؟
فرض کنید شما دو نوع دارایی دارید: سهام یک شرکت خودروسازی و طلا. حالا تصور کنید وقتی ارزش سهام بالا میرود، طلا هم معمولاً گرانتر میشود. در این حالت میگوییم این دو دارایی همبستگی مثبت دارند. اما اگر وقتی سهام بالا میرود، طلا ارزانتر شود (یا برعکس)، این یعنی همبستگی منفی بین آنها وجود دارد. اگر هم هیچ ارتباط خاصی بین تغییرات قیمت آنها نباشد، میگوییم همبستگی صفر یا نزدیک به صفر دارند.
همبستگی معمولاً با عددی بین -1 تا +1 سنجیده میشود:
. عدد +1 یعنی داراییها کاملاً همجهت حرکت میکنند.
• عدد -1 یعنی دقیقاً خلاف جهت هم حرکت میکنند.
• عدد 0 یعنی هیچ رابطهای بین آنها نیست.
چرا همبستگی مهم است؟
در سرمایهگذاری، هدف فقط سود کردن نیست؛ کاهش ریسک هم به همان اندازه اهمیت دارد. اگر همه سرمایهگذاریهای شما همجهت حرکت کنند، در زمان سقوط بازار، همه آنها با هم ضرر میدهند. اما اگر داراییهایی داشته باشید که رفتار متفاوتی در بازار دارند، ممکن است یکی از آنها در زمانی که دیگری در حال سقوط است، رشد کند و ضرر شما را جبران کند.
مثال ساده: سبدی با همبستگی کم
فرض کنید شما 100 میلیون تومان سرمایه دارید و تصمیم میگیرید آن را در دو بخش سرمایهگذاری کنید:
1. 50 میلیون تومان در بورس (مثلاً سهام یک شرکت فناوری)
2. 50 میلیون تومان در طلا
تاریخ نشان داده که معمولاً وقتی بازار بورس افت میکند، قیمت طلا بالا میرود، چون مردم در شرایط بحرانی به داراییهای امن مثل طلا روی میآورند. بنابراین، اگر بورس ضرر کند، طلا ممکن است سود بدهد و ضرر شما را جبران کند. به این ترتیب، ترکیب این دو دارایی با همبستگی منفی، باعث میشود ریسک کلی سرمایهگذاری شما کاهش یابد.
چگونه از همبستگی در ساختن سبد سرمایهگذاری استفاده کنیم؟
1. تنوع ایجاد کنید (Diversification) : به جای اینکه همه پولتان را در یک نوع دارایی سرمایهگذاری کنید، آن را بین چند دارایی با رفتار متفاوت پخش کنید. مثلاً ترکیب سهام، طلا، اوراق قرضه، ارز دیجیتال یا حتی ملک.
2. بررسی همبستگیها: قبل از انتخاب داراییها، ببینید که این داراییها در گذشته چگونه نسبت به یکدیگر رفتار کردهاند. اگر دو دارایی همیشه با هم بالا و پایین میشوند، قرار دادن هر دو در سبد ممکن است ریسک را کاهش ندهد.
3. استفاده از صندوقهای سرمایهگذاری: اگر خودتان نمیخواهید یا نمیتوانید به بررسی همبستگی بپردازید، میتوانید از صندوقهای سرمایهگذاری استفاده کنید که مدیران حرفهای آنها این کار را برای شما انجام میدهند.
4. بهروزرسانی سبد: همبستگیها در طول زمان ممکن است تغییر کنند. بنابراین باید سبد خود را هر از گاهی بررسی و بهروزرسانی کنید.
همبستگی داراییها یکی از مفاهیم کلیدی برای کاهش ریسک سرمایهگذاری است. با انتخاب داراییهایی که ارتباط کمتری با هم دارند یا حتی رفتار مخالفی دارند، میتوانید از ضررهای شدید در بازار جلوگیری کنید. این کار نیاز به تحقیق و برنامهریزی دارد، اما با درک سادهای از این موضوع و کمی دقت، حتی یک سرمایهگذار عادی هم میتواند تصمیمهای هوشمندانهتری بگیرد.
