در بازار بورس، انواع مختلفی از معاملات انجام می‌شود. دو مورد از رایج‌ترین این معاملات، معاملات نقدی و معاملات اهرمی هستند. برای کسانی که تازه وارد دنیای بورس شده‌اند، شناخت این دو نوع معامله بسیار ضروری است. در این مطلب، به زبان ساده تفاوت‌های این دو نوع معامله را توضیح می‌دهیم و بررسی می‌کنیم که هر کدام چه مزایا و معایبی دارند.

معاملات نقدی چیست؟

معامله نقدی (Cash Transaction) ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع معامله در بورس است. در این نوع معامله، شما به اندازه سرمایه‌ای که در حساب بورسی‌تان دارید، می‌توانید سهام خریداری کنید.
برای مثال، اگر شما ۵۰ میلیون تومان در حساب خود داشته باشید، تنها می‌توانید به اندازه همین مبلغ سهم بخرید. بعد از ثبت سفارش و خرید، سهام معمولاً پس از دو روز کاری به حساب شما منتقل می‌شود (در سیستم T+2 بورس تهران)، و از آن لحظه، شما مالک رسمی آن سهام هستید.
ویژگی‌های معاملات نقدی:
•    سرمایه‌گذاری بدون بدهی یا ریسک بالا
•    مناسب برای افراد تازه‌کار
•    کنترل ساده بر میزان سرمایه و ریسک

معاملات اهرمی چیست؟

در معاملات اهرمی (Leverage Trading)، شما می‌توانید بیشتر از سرمایه‌ای که در اختیار دارید معامله کنید. در واقع، بخشی از پول مورد نیاز معامله را از کارگزاری یا نهاد مالی قرض می‌گیرید. به این ترتیب، سود (یا زیان) شما نیز چند برابر می‌شود.
در بورس تهران، رایج‌ترین روش برای انجام معاملات اهرمی، استفاده از ابزار اعتبار معاملاتی یا اخذ وام از کارگزاری‌ها است. برخی از بازارهای مشتقه مانند بازار آتی یا اختیار معامله (آپشن) نیز ذاتاً اهرمی هستند.
برای مثال، اگر ۲۰ میلیون تومان سرمایه داشته باشید و کارگزاری به شما ۳۰ میلیون تومان اعتبار بدهد، می‌توانید تا ۵۰ میلیون تومان معامله کنید.

ویژگی‌های معاملات اهرمی:
•    امکان کسب سود بیشتر در زمان کمتر
•    نیاز به مهارت و دانش بیشتر
•    ریسک بسیار بالاتر از معاملات نقدی

مزایا و معایب هر نوع معامله

✅ مزایای معاملات نقدی:
•    کنترل کامل بر سرمایه
•    عدم نیاز به بازپرداخت بدهی
•    مناسب برای سرمایه‌گذاران بلندمدت
❌ معایب معاملات نقدی:
•    محدودیت در میزان سود (متناسب با سرمایه)
•    رشد کندتر سرمایه در کوتاه‌مدت

✅ مزایای معاملات اهرمی:
•    سودآوری سریع در صورت تحلیل درست
•    استفاده حداکثری از فرصت‌های بازار
❌ معایب معاملات اهرمی:
•    ریسک زیان بالا حتی تا از بین رفتن سرمایه
•    نیاز به تجربه، مدیریت ریسک و تسلط بر بازار
•    احتمال ورود به بدهی در صورت ضرر

چه زمانی از معاملات اهرمی استفاده کنیم؟

معاملات اهرمی برای افرادی مناسب است که:
•    تجربه کافی در بازار دارند
•    با تحلیل تکنیکال و بنیادی آشنا هستند
•    توانایی مدیریت ریسک دارند
•    می‌توانند احساسات خود را در شرایط هیجانی کنترل کنند
اگر تازه وارد بازار شده‌اید، بهتر است مدتی فقط با سرمایه نقدی معامله کنید و پس از کسب تجربه، به سراغ معاملات اهرمی بروید.

کدام معامله برای شما مناسب‌تر است؟

اگر شما یک سرمایه‌گذار مبتدی هستید و به دنبال یادگیری، حفظ سرمایه و رشد تدریجی آن هستید، معاملات نقدی بهترین انتخاب برای شروع هستند. این معاملات ساده، شفاف و کم‌ریسک هستند.
در مقابل، معاملات اهرمی ابزاری پیشرفته برای معامله‌گران حرفه‌ای هستند که می‌خواهند با سرمایه کمتر، سودهای بیشتری کسب کنند. اما نباید فراموش کرد که این سودهای بالقوه، با ریسک قابل‌توجهی همراه‌اند.
قبل از ورود به هر نوع معامله، هدف سرمایه‌گذاری، میزان ریسک‌پذیری، و سطح دانش و تجربه خود را به‌خوبی ارزیابی کنید.