در دنیای بورس و بازار سرمایه، اصطلاحات مختلفی وجود دارند که دانستن آن‌ها برای هر سرمایه‌گذاری ضروری است. یکی از این اصطلاحات، "حق تقدم سهام" است. در این مقاله سعی داریم به زبان ساده و دقیق، به بررسی کامل مفهوم حق تقدم سهام، نحوه استفاده از آن، مزایا و معایب، و نکاتی که سرمایه‌گذاران باید در این خصوص بدانند بپردازیم. این راهنما می‌تواند برای مبتدیان و حتی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که به دنبال بهینه‌سازی سبد سرمایه‌گذاری خود هستند مفید باشد.

حق تقدم سهام چیست؟

 حق تقدم سهام، به زبان ساده، امتیازی است که به سهام‌داران فعلی یک شرکت داده می‌شود تا در صورت افزایش سرمایه شرکت از محل آورده نقدی، پیش از سایرین سهام جدید را خریداری کنند. این حق باعث می‌شود سهام‌داران بتوانند درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کنند. به عبارت دیگر، اگر شما پیش از افزایش سرمایه سهامدار یک شرکت باشید، شرکت به شما اوراقی به نام حق تقدم تعلق می‌دهد.

نحوه دریافت حق تقدم

 حق تقدم سهام به صورت خودکار به پرتفو سهامدارانی که در تاریخ مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت حضور دارند و سهام را نگه داشته‌اند، اضافه می‌شود. این اوراق معمولاً با نماد «ح» در کنار نام سهم اصلی نمایش داده می‌شوند، برای مثال اگر نماد اصلی "خساپا" باشد، حق تقدم آن با نماد "خساپاح" قابل مشاهده است.

چگونه از حق تقدم استفاده کنیم؟ 

پس از تخصیص حق تقدم، دو راه پیش روی سهامداران وجود دارد:
استفاده از حق تقدم (پرداخت وجه اسمی): در این روش سهامدار وجه اسمی سهم (معمولاً 1000 تومان برای هر سهم) را به حساب شرکت واریز کرده و درخواست تبدیل حق تقدم به سهم را ثبت می‌کند. پس از طی فرآیند ثبت افزایش سرمایه، این حق تقدم‌ها به سهام عادی تبدیل می‌شوند.
فروش حق تقدم در بازار: برخی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به جای استفاده از حق تقدم، آن را در بازار بفروشند. این کار معمولاً زمانی انجام می‌شود که سرمایه‌گذار قصد ندارد پول بیشتری به شرکت وارد کند یا فکر می‌کند خرید سهم اصلی گزینه بهتری است.

مزایای حق تقدم سهام

حفظ درصد مالکیت در شرکت پس از افزایش سرمایه
خرید سهم با قیمت پایین‌تر از قیمت بازار
فرصت سودآوری از نوسانات قیمت حق تقدم در بازار

معایب و ریسک‌ها

الزام به پرداخت وجه نقد برای استفاده از حق تقدم
قفل شدن منابع مالی تا زمان ثبت افزایش سرمایه
امکان از دست رفتن حق تقدم در صورت عدم اقدام در مهلت قانونی

مهلت استفاده از حق تقدم

 مهلت استفاده از حق تقدم معمولاً 60 روز کاری است. در این بازه زمانی باید یا وجه اسمی را پرداخت کنید یا حق تقدم خود را بفروشید. در غیر این صورت، پس از اتمام مهلت، شرکت اقدام به فروش حق تقدم‌های استفاده‌نشده به‌صورت حراج می‌کند و مبلغ حاصل (پس از کسر هزینه‌ها) را به حساب سهامداران واریز می‌نماید.

نکات مهم برای سرمایه‌گذاران

همیشه اطلاعیه‌های افزایش سرمایه شرکت‌ها را از طریق سایت کدال بررسی کنید.
مطمئن شوید که آدرس و شماره شبای شما در سامانه سجام به درستی ثبت شده است.
در صورت تمایل به استفاده از حق تقدم، مبلغ لازم را در مهلت مشخص‌شده واریز کنید.
اگر قصد فروش حق تقدم را دارید، بازار را رصد کرده و بهترین زمان را برای فروش انتخاب نمایید.
تفاوت بین حق تقدم و سهام جایزه بسیاری از سرمایه‌گذاران حق تقدم را با سهام جایزه اشتباه می‌گیرند. تفاوت اصلی در این است که سهام جایزه رایگان است و از محل سود انباشته یا تجدید ارزیابی دارایی‌ها به سهامداران تعلق می‌گیرد. اما حق تقدم نیاز به پرداخت وجه دارد و از محل آورده نقدی سهامداران انجام می‌شود.

جمع‌بندی 

حق تقدم سهام یکی از ابزارهای مهم در بازار سرمایه است که در زمان افزایش سرمایه شرکت‌ها به سهامداران تعلق می‌گیرد. درک صحیح از نحوه دریافت، استفاده و فروش حق تقدم می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و بازدهی سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهند. اگر در این زمینه تازه‌کار هستید، پیشنهاد می‌کنیم پیش از هر اقدام، اطلاعیه‌های رسمی شرکت‌ها را با دقت مطالعه کرده و در صورت نیاز از مشاوران مالی کمک بگیرید.