یکی از ابزارهای بررسی بازارهای مالی نمودارها هستند، نمودارها نشان می‌دهند که در گذشته چه اتفاقی افتاده تا بتوانیم برای آینده سناریوهای احتمالی را پیش‌بینی کنیم. در میان انواع نمودارها، «نمودار کندل استیک (Candlestick) یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین‌هاست، برای خواندن این نمودار نیاز به آشنایی با کندل‌ها داریم.
هر کندل استیک (که شبیه یک شمع است!) در واقع خلاصه‌ای از حرکت قیمت در یک بازه زمانی مشخص (مثلا یک ساعت، یک روز یا یک هفته) را نشان می‌دهد. بدنه شمع (بخش پهن‌تر) محدوده بین قیمت باز شدن و قیمت بسته شدن را نشان می‌دهد و سایه‌ها (خطوط نازک بالا و پایین بدنه) بالاترین و پایین‌ترین قیمتی که در آن بازه زمانی معامله شده است را نشان می‌دهند. رنگ کندل هم مهم است: معمولا کندل سبز یا سفید به معنی این است که قیمت بسته شدن بالاتر از قیمت باز شدن بوده (روند صعودی در آن بازه) و کندل قرمز یا سیاه به معنی این است که قیمت بسته شدن پایین‌تر از قیمت باز شدن بوده (روند نزولی).
اما جذابیت کندل استیک‌ها فقط در نمایش اطلاعات نیست. ترکیب چند کندل کنار هم می‌تواند الگوهایی را تشکیل دهد که معامله‌گران از آن‌ها برای پیش‌بینی احتمالی حرکت بعدی قیمت استفاده می‌کنند. این الگوها مانند کلماتی در زبان بازار هستند که می‌توانند نشانه‌ای از ادامه روند قبلی یا احتمال تغییر جهت آن باشند. البته توجه داشته باشید که هیچ الگویی صد در صد دقیق نیست و همیشه باید در کنار سایر ابزارها و تحلیل‌ها از آن‌ها استفاده کرد.
1-الگوی دوجی (Doji): نشانه‌ای از تردید بازار
کندل دوجی شبیه یک علامت مثبت (+) یا صلیب است. در این الگو، قیمت باز شدن و قیمت بسته شدن بسیار به هم نزدیک هستند، به طوری که بدنه کندل خیلی کوچک یا نامرئی است. این اتفاق نشان می‌دهد که در آن بازه زمانی، نه خریداران و نه فروشندگان توانسته‌اند کنترل بازار را به دست بگیرند و نوعی تردید یا تعادل در بازار وجود دارد.دیدن دوجی به تنهایی ممکن است معنی خاصی نداشته باشد، اما اگر بعد از یک روند صعودی قوی یا نزولی قوی ظاهر شود، می‌تواند نشانه‌ای از احتمال توقف یا تغییر روند باشد.
2-الگوی چکش (Hammer) و مرد حلق‌آویز (Hanging Man) : هشداری برای تغییر جهت؟
این دو الگو شکل ظاهری مشابهی دارند: یک بدنه کوچک (سبز یا قرمز) در بالای کندل و یک سایه پایینی بلند (حداقل دو برابر طول بدنه) دارند و سایه بالایی بسیار کوچک یا نامرئی است. تفاوت اصلی آن‌ها در جایی است که ظاهر می‌شوند:
چکش (Hammer): اگر این الگو بعد از یک روند نزولی ظاهر شود، به آن چکش می‌گویند. سایه پایینی بلند نشان می‌دهد که فروشندگان سعی کرده‌اند قیمت را پایین بیاورند، اما خریداران قوی وارد عمل شده و قیمت را تا نزدیکی قیمت باز شدن یا حتی بالاتر برگردانده‌اند. این می‌تواند نشانه‌ای از احتمال برگشت روند از نزولی به صعودی باشد.
مرد حلق‌آویز (Hanging Man) اگر همین الگو بعد از یک روند صعودی ظاهر شود، به آن مرد حلق‌آویز می‌گویند. سایه پایینی بلند در این حالت می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که فروشندگان در حال قدرت گرفتن هستند و شاید روند صعودی در حال تضعیف شدن و احتمال برگشت روند از صعودی به نزولی وجود دارد.
3-الگوی پوشا (Engulfing Pattern) : نشانه‌ای قوی‌تر از برگشت
این الگو از دو کندل تشکیل شده است. کندل دوم، بدنه کندل اول را به طور کامل «می‌پوشاند»
پوشای صعودی (Bullish Engulfing): بعد از یک روند نزولی ظاهر می‌شود. کندل اول یک کندل نزولی (قرمز/سیاه) کوچک است و کندل دوم یک کندل صعودی (سبز/سفید) بزرگ است که بدنه آن کاملا بدنه کندل اول را پوشانده است.
این الگو نشان‌دهنده قدرت گرفتن ناگهانی خریداران و احتمال برگشت قوی روند به صعودی است.
پوشای نزولی (Bearish Engulfing): بعد از یک روند صعودی ظاهر می‌شود. کندل اول یک کندل صعودی (سبز/سفید) کوچک است و کندل دوم یک کندل نزولی (قرمز/سیاه) بزرگ است که بدنه آن کاملا بدنه کندل اول را پوشانده است. این الگو نشان‌دهنده قدرت گرفتن ناگهانی فروشندگان و احتمال برگشت قوی روند به نزولی است.
چند نکته:
تکرار و تمرین: بهترین راه برای یادگیری این الگوها، مشاهده آن‌ها در نمودارهای واقعی است. از گذشته نمادها استفاده کنید و سعی کنید در نواحی تغییر روندها به دنبال این الگوها باشید.
به دنبال تایید باشید: هیچ وقت فقط بر اساس یک الگو تصمیم به معامله نگیرید. همیشه به دنبال تایید از ابزارهای دیگر (مثل خطوط حمایت و مقاومت، اندیکاتورها یا الگوهای دیگر) باشید. مثلا اگر الگوی چکش دیدید، صبر کنید و ببینید کندل بعدی هم صعودی بسته می‌شود یا نه.
بازه زمانی مهم است: یک الگو ممکن است در تایم فریم روزانه معنی‌دار باشد، اما همان الگو در تایم فریم ۵ دقیقه‌ای اعتبار کمتری داشته باشد.
زمینه بازار را در نظر بگیرید: الگویی که در کف یک روند نزولی قوی ظاهر می‌شود، معنی متفاوتی با همان الگو در میانه یک روند خنثی دارد.
یادگیری الگوهای کندل استیک یک قدم عالی برای شروع خواندن نمودارها و درک بهتر رفتار بازار است. این الگوها به شما کمک می‌کنند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرید، اما فراموش نکنید که آن‌ها تنها بخشی از پازل تحلیل تکنیکال هستند. با مطالعه بیشتر و تمرین مستمر، می‌توانید مهارت خود را در استفاده از این ابزار قدرتمند افزایش دهید.
